سه شنبه 3/11/ 1402 شمسی— رجب 1445
بسم الله الرحمن الرحیم –
- اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم
- تقریردرس خاج اصول الفقه استاد ابوالحسن مهدوی زید عزه --
-
و اما اذا کان لبیا فان کان مما یصلح ان یتّکل علیه)
- در عام لبی - مولا عام گفته وهیچ تخصیص همنزده
- (لا یخفى ان الباقى تحت العام بعد تخصیصه بالمنفصل او کالاستثناء من المتصل)
- ایقاظ: پوشیده نماند، همانا چون باقیمانده تحت عنوان عام بعد از تخصیص آن بمخصص منفصل یا بمثل استثناء در مخصص متصل بعنوان خاص یا بعنوان دیگرى نیز معنون نمىشود، و ممکنست بیشتر موارد در شبهات مصداقى به واسطه اصل موضوعى، (استصحاب) عنوان موضوع را احراز نمایند، و بدینوسیله بر باقیمانده بحکم عام حکم کنند، زیرا در این حال فرد عام به هیچ عنوانى معنون نشده، مگر همان عنوان (عالم) احراز شده در فرد مشتبه، اگرچه تمسک بآن جائز نمىباشد، و بعنوان مخصص (غیر فاسق- اى فساقهم) معنون نشده است، چون کمتر موردى یافت مىشود که یک اصل موضوعى در مقام جارى نباشد، و به وسیله آن موضوع حکم تنقیح نشود، و اشتباه مرتفع نگردد.
- پس تفصیل بین مخصص لفظى و لبى در مقامى است که ممکن نباشد، به هیچ اصلى از اصول عنوان موضوع مشتبه را احراز نمایند، در این صورت تمسک بعموم عام مخصص، بمخصص لفظى در شبهه مصداقى صحیح نیست چون هنوز عنوانى براى مصداق مشتبه احراز نشده است، ولى در مخصص لبى که ظهور عام منعقد شده، و فرد مشتبه از افراد متیقن الخروج از عنوان عام نمىباشد، ممکنست در مورد مشتبه بعموم عام تمسک نمود، آنچنانکه اگر عنوان خاص براى فرد مشتبه احراز شود، بمخصص تمسک مىنماییم، و مصداق مشتبه را مندرج در عنوان خصوص مىشماریم.
- مثلا هرگاه شک شود که این زن قرشیه است یا غیر قرشیه؟ پس اصلى در مقام نداریم که به وسیله آن قرشى بودن یا غیر قرشى بودن او را احراز کنیم مگر اصالت عدم تحقق نسبت بین وى و قریش که به واسطه آن تفتیح موضوع مىنماییم، زیرا به وسیله این اصل احراز مىشود که میان این زن و قریش نسبتى برقرار نیست، پس داخل مىگردد تحت عنوان عام کل امرأة لا تحیض الا الى خمسین، چون فقط قرشیه و نبطیه از این عموم خارج مىباشند، و تا شصت سالگى رجحان ,تمسک ,واسطه ,تخصیص ,دلیل ,مشتبه ,تمسک نمود، ,دلیل خاصى ,حالت سابقه ,اکرم العلماء ,خواهد بود،